Những nhiếp ảnh gia mới vào nghề thường đánh giá cao máy ảnh hơn ống kính, nhưng thực tế, ống kính mới là yếu tố then chốt quyết định chất lượng ảnh. Nó ảnh hưởng sâu sắc đến độ sắc nét, tốc độ lấy nét, góc nhìn, độ mờ hậu cảnh và khả năng chụp thiếu sáng. Vậy, làm thế nào để khai thác tối đa tiềm năng của một ống kính tốt? Làm sao để thấu hiểu các tính năng, tiêu cự và cách ống kính “vẽ” nên thế giới, từ đó tạo ra những bức ảnh lay động lòng người? Bài viết này sẽ chia sẻ những bí quyết giúp bạn làm chủ ống kính, bao gồm các bài kiểm tra thực tế, bài tập hữu ích và những lời khuyên tổng quan khi tiếp cận một “người bạn đồng hành” mới. Hãy cùng VJ360 khám phá mẹo sử dụng ống kính hiệu quả, biến chúng thành công cụ đắc lực trong tay bạn.
Chỉ sử dụng một ống kính duy nhất trong một tháng
Để thực sự làm chủ một ống kính, hãy thử thách bản thân bằng cách sử dụng ống kính đó trong vòng một tháng. Tương tự như nguyên tắc 10.000 giờ luyện tập của Malcolm Gladwell trong cuốn “Outliers”, việc tập trung vào một công cụ duy nhất trong thời gian dài sẽ giúp bạn thấu hiểu nó một cách sâu sắc.
Nếu bạn sở hữu nhiều ống kính và thường xuyên sử dụng chúng cho các dự án chuyên nghiệp, không nhất thiết phải tuân thủ nghiêm ngặt quy tắc này. Thay vào đó, hãy cố gắng chọn một ống kính duy nhất cho mỗi buổi chụp và duy trì thói quen này trong vài ngày liên tiếp.
Nếu bạn cảm thấy thoải mái khi áp dụng mẹo sử dụng ống kính này, hãy kéo dài thời gian này lên một tuần, một tháng hoặc lâu hơn nữa. Càng dành nhiều thời gian với ống kính, bạn càng dễ dàng hình dung góc nhìn và bố cục ảnh trước khi đưa máy lên mắt, đồng thời nâng cao tỷ lệ ảnh đạt yêu cầu.
Bài tập này đặc biệt hiệu quả với ống kính fix, nhưng cũng có thể áp dụng cho ống kính zoom. Trong trường hợp sử dụng zoom, hãy bắt đầu bằng cách chọn một tiêu cự cố định và tập trung vào nó. Sau khi đã quen thuộc, bạn có thể thử nghiệm với các tiêu cự khác để khám phá hết khả năng của ống kính.
Trước khi bắt đầu, hãy dành thời gian nghiên cứu kỹ sách hướng dẫn sử dụng. Tìm hiểu tất cả các tính năng, công tắc và vòng xoay trên thân ống kính. Sau đó, hãy thực hành sử dụng chúng trong các buổi chụp ảnh thực tế để làm quen và tận dụng tối đa tiềm năng của ống kính.
Kiểm tra ống kính ở mọi khẩu độ – Mẹo sử dụng ống kính
Để làm chủ một ống kính, điều cốt yếu là phải thấu hiểu cơ chế hoạt động của nó. Hiệu suất của mỗi ống kính biến đổi theo từng khẩu độ, vì vậy, việc kiểm tra kỹ lưỡng ống kính ở tất cả các mức khẩu độ là điều vô cùng cần thiết.
Hãy in một biểu đồ kiểm tra hoặc tự tạo bảng thử nghiệm, sau đó gắn máy ảnh lên chân máy và chụp một loạt ảnh từ khẩu độ lớn nhất đến nhỏ nhất. Nên lưu ý rằng, hầu hết các ống kính đều có xu hướng giảm độ sắc nét ở khẩu độ lớn nhất và nhỏ nhất. Điều quan trọng là phải quan sát tỉ mỉ các chi tiết. Độ sắc nét của ống kính ở khẩu độ lớn nhất như thế nào? Mức độ chi tiết ra sao? Và chất lượng hình ảnh khi khép khẩu tối đa?
Ghi chú lại kết quả ở từng khẩu độ sẽ giúp bạn dễ dàng so sánh và phân tích vì có rất nhiều thông tin cần ghi nhớ. Sau khi hoàn thành bài kiểm tra, hãy dành thời gian suy ngẫm về kết quả và xem xét chúng ảnh hưởng đến phong cách chụp ảnh của bạn như thế nào.
Ví dụ, nếu bạn thường xuyên chụp ở khẩu độ nhỏ, hãy xác định thời điểm hiện tượng nhòe do nhiễu xạ bắt đầu xuất hiện. Nếu bạn thích sử dụng khẩu độ lớn, hãy đánh giá xem ảnh chụp ở khẩu độ tối đa có đủ sắc nét hay không, hoặc cần khép khẩu một chút để cải thiện chất lượng.
Nếu bạn muốn tạo hiệu ứng xóa phông mạnh mẽ nhưng ống kính lại thiếu sắc nét ở khẩu độ lớn, hãy tìm kiếm sự cân bằng giữa hiệu ứng bokeh và chất lượng hình ảnh. Ví dụ, khi chụp chân dung bằng ống kính tele ngắn, khẩu độ f/2.8 thường mang lại kết quả tối ưu, đảm bảo độ sắc nét cho khuôn mặt mẫu đồng thời tạo hiệu ứng bokeh đẹp mắt.
Tất nhiên, mỗi người sẽ có sở thích về khẩu độ khác nhau. Điều quan trọng là phải thử nghiệm và phân tích kết quả để tìm ra lựa chọn phù hợp nhất.
Lưu ý: Nếu bạn đang sử dụng ống kính zoom, hãy đọc kỹ phần tiếp theo.
Kiểm tra ống kính zoom ở các tiêu cự khác nhau
Việc kiểm tra ống kính fix tương đối đơn giản: chỉ cần in bảng kiểm tra, thiết lập máy ảnh và chụp ở các khẩu độ khác nhau.
Tuy nhiên, với ống kính zoom, quy trình này trở nên phức tạp hơn do tiêu cự cũng ảnh hưởng đến chất lượng ảnh, bên cạnh khẩu độ. Rất ít ống kính zoom có khả năng duy trì chất lượng quang học tối ưu trên toàn bộ dải tiêu cự. Do đó, để thực sự thấu hiểu ống kính zoom, việc kiểm tra ở nhiều tiêu cự khác nhau là cần thiết.
Có thể xem ống kính zoom như một tập hợp các ống kính fix trong cùng một thiết bị. Ví dụ, với ống kính 17-40mm, người dùng có xu hướng đặt ở 24mm hoặc 35mm cho phần lớn ảnh. Đôi khi, 17mm được sử dụng cho hiệu ứng góc siêu rộng hoặc 40mm cho góc nhìn hẹp hơn. Điều này giống như việc sở hữu bốn ống kính riêng biệt: 17mm, 24mm, 35mm và 40mm.
Những bức ảnh dưới đây minh họa sự khác biệt giữa tiêu cự 17mm và 40mm:
Để hiểu rõ ống kính zoom, cần chia nhỏ nó thành các tiêu cự cụ thể và kiểm tra riêng lẻ từng tiêu cự. Khi đã quen thuộc với từng mức tiêu cự, người dùng sẽ nắm bắt được cách chúng ảnh hưởng đến bố cục và hình ảnh.
Mẹo sử dụng ống kính: Zoom bằng cách di chuyển chân
Dù ưa chuộng ống kính fix hay zoom, việc luyện tập zoom bằng cách di chuyển chân thay vì dùng vòng zoom là một kỹ năng thiết thực và với ống kính fix, đây là lựa chọn duy nhất. Zoom bằng cách di chuyển chân mô tả hành động di chuyển lại gần hoặc ra xa chủ thể để thay đổi kích thước của nó trong khung hình, thay vì điều chỉnh vòng zoom trên ống kính.
Đối với người dùng ống kính zoom, điều này gợi nhắc rằng ống kính zoom thực chất là sự kết hợp của nhiều ống kính fix trong một thiết bị. Ví dụ, ống kính kit 18-55mm thể hiện những đặc tính khác biệt ở từng tiêu cự. Tại 18mm, nó là ống kính góc rộng, lý tưởng cho chụp phong cảnh. Tại 55mm, nó biến thành ống kính tele ngắn, phù hợp với chụp chân dung.
Về phối cảnh, hai tiêu cự này tạo ra sự khác biệt rõ rệt. Chỉ khi cố định tiêu cự và điều chỉnh khoảng cách bằng cách di chuyển, người dùng mới có thể thực sự cảm nhận được sự thay đổi phối cảnh. Nếu chỉ sử dụng vòng zoom để thay đổi kích thước chủ thể, người dùng sẽ bỏ lỡ cơ hội khám phá những khía cạnh thú vị của phối cảnh.
Ví dụ, với ống kính 18-55mm ở tiêu cự 18mm, việc tiến sát chủ thể sẽ tạo ra hiệu ứng phối cảnh mạnh mẽ, đặc trưng của ống kính góc rộng:
Ngược lại, khi đứng xa chủ thể hơn, hiệu ứng phối cảnh sẽ giảm bớt sự ấn tượng.
Chụp nhiều thể loại khác nhau
Thông thường, các loại ống kính được liên kết với những thể loại nhiếp ảnh đặc trưng. Ví dụ, ống kính góc rộng thường được sử dụng để chụp phong cảnh, trong khi ống kính tele ngắn phù hợp với chụp chân dung.
Tuy nhiên, điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta thử đảo ngược quy tắc đó? Sẽ thế nào nếu bạn dùng ống kính tele ngắn để chụp phong cảnh hoặc ống kính góc rộng để chụp chân dung? Mục đích là để vượt ra khỏi vùng an toàn và tìm kiếm những cách sáng tạo để khai thác tiềm năng của ống kính yêu thích, từ đó mở rộng kiến thức và kỹ năng.
Khi thử nghiệm chụp chân dung bằng ống kính góc rộng, bạn sẽ nhanh chóng nhận thấy rằng việc đứng quá gần mẫu có thể gây ra hiện tượng biến dạng khuôn mặt không mong muốn. Nhưng nếu bạn lùi lại và đưa thêm các yếu tố môi trường vào khung hình, bạn sẽ tạo ra một phong cách ảnh hoàn toàn khác biệt.
Những mẹo sử dụng ống kính như vậy không chỉ giúp nâng cao kỹ năng mà còn mở ra những cách tiếp cận mới trong nhiếp ảnh, giúp bạn sử dụng ống kính một cách linh hoạt và sáng tạo hơn.
Đẩy giới hạn bố cục của bạn đến mức tối đa
Để thực sự làm chủ một ống kính, hãy không ngừng thử thách bản thân. Đưa từng kỹ thuật lên đến giới hạn và khám phá những khả năng tiềm ẩn. Chỉ khi đẩy thiết bị đến tận cùng, người dùng mới có thể thực sự thấu hiểu nó.
Nếu đang sở hữu một ống kính góc rộng, hãy thử tiến sát chủ thể đến mức tối đa. Điều gì sẽ xảy ra khi chụp ở khẩu độ lớn nhất của ống kính?
Nếu đang sử dụng ống kính tele, hãy tìm cách khai thác triệt để hiệu ứng nén phối cảnh mà tiêu cự dài mang lại. Những chủ thể nào có thể được sử dụng để tối đa hóa hiệu ứng lớp ảnh?
Đây chính là quá trình của sự khám phá. Không phải mọi thử nghiệm đều mang lại kết quả như mong đợi, nhưng mỗi lần thành công sẽ giúp người dùng tích lũy thêm những kỹ năng quý giá.
Kết luận
Mong rằng những lời khuyên trên đã khơi gợi những ý tưởng hữu ích để bạn làm quen và khai thác tối đa tiềm năng của những ống kính yêu thích. Thay vì mơ mộng về chiếc ống kính mới, hãy dành thời gian để thực sự thấu hiểu những gì bạn đang sở hữu.
Người dùng có thể sẽ ngạc nhiên khi nhận ra rằng việc khai thác triệt để khả năng của những ống kính hiện tại mang đến những trải nghiệm thú vị và giá trị vượt xa mong đợi.
