Tạo ra hình ảnh với tiêu điểm sắc nét là một trong những khó khăn mà các nhiếp ảnh gia có thể gặp phải khi chụp ảnh. Trong đó, dịch chuyển tiêu điểm (Focus Shift) là một trong những lỗi tiêu điểm dẫn đến hình ảnh không được lấy nét. Dù bạn là người sử dụng máy ảnh chuyên nghiệp hay nghiệp dư thì bạn đều có thể gặp phải lỗi này. Trong bài viết dưới đây VJ360 sẽ giới thiệu đến bạn nguyên nhân và các cách để hạn chế việc dịch chuyển tiêu điểm trong nhiếp ảnh.
Focus Shift là gì?
Focus Shift là một sự cố quang học xảy ra do quang sai cầu khi một đối tượng được lấy nét ở khẩu độ tối đa và sau đó dừng khẩu độ chụp để chụp ảnh thực tế. Điều này kết hợp với hiện tượng quang sai cầu trong ống kính có thể khiến các tia sáng phản xạ hội tụ tại các điểm khác nhau trên mặt phẳng tiêu cự dẫn đến hình ảnh bị mờ. Việc dịch chuyển tiêu điểm có thể dẫn đến lỗi lấy nét khi chụp ảnh với các đối tượng ở khoảng cách gần và khi sử dụng ống kính khẩu độ nhanh.
Nguyên nhân gây ra Focus Shift trong nhiếp ảnh
Sự thay đổi tiêu điểm là điều mà các nhiếp ảnh gia nghiệp dư hay chuyên nghiệp đều có thể gặp phải. Dưới đây là một số yếu tố dẫn đến việc dịch chuyển tiêu điểm.
Quang sai hình cầu
Quang sai cầu là một biến dạng nhỏ trong cấu trúc của thấu kính gây ra vấn đề quang học, trong đó các tia sáng phản xạ qua thấu kính không hội tụ tại cùng một tiêu điểm. Nguyên nhân khiến quang sai cầu xảy ra trong thấu kính là do thiết kế thấu kính chưa tối ưu và chất lượng vật liệu kém.
Ống kính khẩu độ nhanh
Một trong những nguyên nhân gây ra hiện tượng dịch chuyển tiêu điểm là sử dụng ống kính có khẩu độ nhanh. Hầu hết các ống kính gặp vấn đề về dịch chuyển tiêu điểm đều có khẩu độ tối đa là f/1.0, f/1.2 và f/1.4. Các ống kính nhanh, có khẩu độ rộng và diện tích bề mặt lớn thường gặp vấn đề về dịch chuyển tiêu điểm. Diện tích bề mặt rộng dẫn đến các tia sáng hội tụ ở các điểm khác nhau khiến hình ảnh bị mờ. Thông thường, các ống kính có khẩu độ nhỏ hơn sẽ ít gặp phải vấn đề này so với các ống kính có khẩu độ lớn.
Hệ thống lấy nét tự động
Hệ thống lấy nét tự động khác nhau sẽ ảnh hưởng đến tiêu điểm cửa trập khác nhau. Một số máy ảnh sử dụng tính năng lấy nét tự động theo pha sử dụng hai cảm biến nhỏ để đánh giá vị trí lấy nét và khóa lấy nét ở khẩu độ tối đa. Khi sử dụng tính năng này, ống kính phải chuyển sang khẩu độ rộng hơn vì các cảm biến cần nhiều ánh sáng để hoạt động hiệu quả. Sau khi máy ảnh đã xác định được vị trí lấy nét, nó sẽ chuyển về khẩu độ ban đầu. Tuy nhiên việc chuyển đổi giữa các khẩu độ có thể dẫn tới việc dịch chuyển tiêu điểm, đặc biệt là khi có hiện tượng quang sai cầu.
Những cách hạn chế dịch chuyển tiêu điểm (Focus Shift)
Để hạn chế việc dịch chuyển tiêu điểm trong nhiếp ảnh, các nhiếp ảnh gia thường sử dụng các phương pháp khác nhau để tạo ra hình ảnh sắc nét.
Chụp ảnh ở khẩu độ tối đa
Nếu bạn muốn sử dụng tính năng tự động lấy nét theo pha của máy ảnh DSLR, bạn nên cân nhắc chụp ảnh ở khẩu độ tối đa. Đây không phải là một giải pháp hữu ích và phổ biến vì khẩu độ lớn làm giảm đáng kể độ sâu trường ảnh của bạn.
Dừng ống kính xuống
Dừng ống kính sẽ làm giảm xác suất dịch chuyển tiêu điểm. Khi dừng ống kính xuống khẩu độ nhỏ hơn f/2.8 sẽ giải quyết được vấn đề dịch chuyển tiêu điểm do độ sâu trường ảnh tăng lên.
Sử dụng chế độ lấy nét tự động phát hiện độ tương phản
Tính năng lấy nét tự động theo độ tương phản không gây ra sự thay đổi tiêu điểm thường xuyên như tính năng phát hiện theo pha. Tuy nhiên, tính năng này chỉ hoạt động để ngăn chặn sự thay đổi tiêu điểm nếu bạn có thể thay đổi khẩu độ trong chế độ xem trực tiếp. Chế độ xem trực tiếp hiển thị mọi thứ thông qua kính ngắm và điều chỉnh độ dài tiêu cự dựa trên độ tương phản.
Sử dụng lấy nét thủ công
Lấy nét thủ công cho phép bạn tinh chỉnh khẩu độ và tính toán quang sai cửa trập mà không cần phụ thuộc vào hệ thống bên trong của máy ảnh. Bạn có thể sử dụng vòng lấy nét để điều chỉnh tiêu điểm một cách dễ dàng. Tuy nhiên, bạn sẽ phải lấy lại tiêu điểm mỗi khi thay đổi khẩu độ.
Xếp chồng tiêu điểm
Xếp chồng tiêu điểm liên quan đến việc bạn chụp một số lượng lớn các bức ảnh của cùng một đối tượng với các vùng lấy nét khác nhau và kết hợp chúng lại thông qua việc chỉnh sửa. Điều này sẽ đảm bảo cho toàn bộ đối tượng của bạn được lấy nét.
Trên đây, VJ360 đã cung cấp cho bạn những kiến thức về Focus Shift và các cách để hạn chế việc dịch chuyển tiêu điểm (Focus Shift), hy vọng bạn có thể áp dụng hiệu quả để tạo ra những bức ảnh sắc nét, ấn tượng. Đừng quên truy cập fanpage VJ360 và website vj360.vn để cập nhật thêm nhiều thông tin nhiếp ảnh hữu ích nhé!
